Infertiliteti përkufizohet si pamundësia e një çifti për të arritur një shtatzëni pas 12 muajve të kontakteve seksuale të rregullta dhe të pambrojtura. Infertiliteti është një sëmundje e sistemit riprodhues që çrregullon funksionin më bazik të njeriut: riprodhimin.
Tek gratë mbi moshën 35 vjecare, diagnoza bëhet pas gjashtë muajsh të aktivitetit seksual të pambrojtur.Në rastet që nuk arrihet shtatzënia, atehëre duhet konsultuar me ekspertët që trajtojnë infertilitetin.
Infertiliteti ka shkaqe të ndryshme, dhe shpesh ndikon në të dy partnerët. Shkaqet mund të jenë të ndryshme për meshkujt dhe femrat, dhe disa nga këto shkaqe përfshijnë:
Shkaqe të infertilitetit tek femrat:
- Probleme me ovulacionin: Për disa gra, ovulacioni (lëshimi i vezës nga ovariet) nuk ndodh me rregullsi ose në mënyrë të plotë. Shkaqe të tilla mund të përfshijnë sindromën e ovarit polikistike (PCOS) dhe çështje hormonale.
- Dëmtim i veteve të jashtme të trupit: Infeksionet e mëparshme, kirurgjia, ose endometrioza (tërheqja e indeve të endometriumit jashtë mitrës) mund të dëmtojnë jashtë mitrës dhe tubat fallopiane, të cilat janë thelbësore për fertilizimin.
- Blokimi i tubave fallopiane: Tubat fallopiane të bllokuara mund të pengojnë transportimin e vezës së pjekur nga ovariet drejt mitrës.
- Probleme me mitrën: Shkaqe të tilla përfshijnë fibromat (tumorët beninj të mitrës) dhe malformacionet e mitrës.
- Moshë: Mosha është një faktor i rëndësishëm. Shanset për infertilitet rriten me moshën, veçanërisht pas moshës 35 vjeç.
Shkaqe të infertilitetit tek femrat:
Probleme me ovulacionin: Për disa gra, ovulacioni (lëshimi i vezës nga ovariet) nuk ndodh me rregullsi ose në mënyrë të plotë. Shkaqe të tilla mund të përfshijnë sindromën e ovarit polikistike (PCOS) dhe çështje hormonale.
Dëmtim i veteve të jashtme të trupit: Infeksionet e mëparshme, kirurgjia, ose endometrioza (tërheqja e indeve të endometriumit jashtë mitrës) mund të dëmtojnë jashtë mitrës dhe tubat fallopiane, të cilat janë thelbësore për fertilizimin.
Blokimi i tubave fallopiane: Tubat fallopiane të bllokuara mund të pengojnë transportimin e vezës së pjekur nga ovariet drejt mitrës.
Probleme me mitrën: Shkaqe të tilla përfshijnë fibromat (tumorët beninj të mitrës) dhe malformacionet e mitrës.
Moshë: Mosha është një faktor i rëndësishëm. Shanset për infertilitet rriten me moshën, veçanërisht pas moshës 35 vjeç.
Shkaqe të infertilitetit tek meshkujt:
- Probleme me spermën: Disa shkaqe përfshijnë spermën e dobët, numrin e ulët të spermave (oligospermi), ose lëvizjen e dobët të spermave (asthenospermi).
- Varikocel: Ky është një zgjerim i venave që transportojnë spermën dhe mund të ndikojë në cilësinë e spermës.
- Probleme me ejakulimin: Ejakulimi retrograd (ku sperma shkon në vezikën e urinës në vend të jashtë trupit) ose probleme të tjera me ejakulimin mund të ndikojnë në fertilizimin.
- Çrregullime hormonale: Disbalancat hormonale mund të ndikojnë në produksionin e spermës.
- Blokimi i kanaleve që transportojnë spermën jashtë trupit (udhëheqëset e shqisave) mund të çojë në infertilitet.
Simptomat e infertilitetit janë shpesh të pakuptueshme, dhe shpesh herë nuk janë të dukshme te personat që përjetojnë këtë problem. Infertiliteti është më shumë një gjë që vërehet pas një periudhe të gjatë të përpjekjeve për të mbetur shtatzënë, kur nuk ka sukses.
Disa shenja dhe simptoma të mundshme që mund të tregojnë në drejtim të një problemi të mundshëm të infertilitetit përfshijnë:
Për gratë:
- Cikli menstrual të pakët dhe të pavregullt.
- Kërkesa e shpeshtë për trajtime të infertilitetit, përfshirë inseminimin artificiale ose fertilizimin in vitro.
- Histori e ndonjë procedurë të operacionit të mëparshëm në zonën e organëve riprodhues (p.sh., ndërprerje e tubave fallopiane).
- Histori e infeksioneve të sëmundjeve seksualisht të transmetueshme.
Për meshkujt: - Probleme me ereksionin, ejakulimin, ose spermën.
- Nëse keni pasur ndonjë operacion të mëparshëm në rajonin genital.
- Histori e ndonjë sëmundje të caktuar, si varikocel (zgjerimi i venave që transportojnë spermën) ose sëmundjet hormonale
Trajtimi i infertilitetit varet nga shkaqet e infertilitetit, gjendja e përgjithshme shëndetësore, dhe moshë. Trajtimi mund të përfshijë mjekim, procedura kirurgjikale, ose terapi të ndihmuar të fertilizimit. Këtu janë disa nga mënyrat më të zakonshme të trajtimit të infertilitetit:
- Mjekimi:
o Trajtimi i ovulacionit: Për gra me probleme të ovulacionit, mjekët mund të përdorin barna për të stimuluar ose rregulluar ovulacionin. Për shembull, barna të tilla si klomifeni mund të ndihmojnë në rregullimin e ciklit menstrual dhe stimulimin e ovulacionit.
o Terapia e hormoneve: Për të rregulluar nivelin e hormoneve dhe të trajtojë shkaqe të caktuara të infertilitetit, ndonjëherë përdoren hormone të ndryshme, si injeksionet e hormoneve folikulizuese (FSH). - Inseminimi artificial (IUI):
Ky është një procedurë e cila përfshin vendosjen e spermës të trajtuara në laborator në miter përmes një katetër të posaçëm. IUI mund të përdoret për gra me cervikun që prodhon kundërlikuid, për meshkujt me çështje të spermës të dobët, ose për të trajtuar infertilitetin e panjohur. - Fertilizimi In Vitro (IVF):
IVF është një procedurë e cila përfshin kombinimin e spermës dhe vezës së gruas në laborator për të krijuar zigotën e cila pastaj transplantohet në mitrë. IVF është e përdorur për shkaqe të ndryshme të infertilitetit, përfshirë tubat fallopiane të bllokuara, çështje të spermës, dhe endometriozën. - Transferimi i embrionit (ET):
Ky është një pjesë e procedurës së IVF ku embrioni i krijuar në laborator transplantohet në mitrën e gruas. Përdoret për të trajtuar infertilitetin e ndikuar nga çështje të shumta, përfshirë moshën e gruas dhe numrin e ulët të vezave të mbetura pas procedurës së IVF. - Përdorimi i spermës ose vezës së dhuruar:
Në rastet kur spermograma e meshkullit është shumë e dobët ose në raste të tjera të caktuara, mund të përdoret spermë e dhuruar. Gruaja mund gjithashtu të përdorë vezë të dhuruar në raste të ndryshme. - Kirurgjia:
Në rastet kur ka probleme anatomike, p.sh., fibromat në mitër ose bllokimin e tubave fallopiane, kirurgjia mund të jetë e nevojshme për të korrigjuar këto shkaqe të mundshme të infertilitetit.
Trajtimi i infertilitetit është i personalizuar dhe zgjedhja e tij varet nga diagnoza specifike dhe kushtet e çdo pacienti. Është e rëndësishme të konsultoheni me një mjek specializuar në fertilizim të konceptuar ose në infertilitet për të diskutuar opsionet dhe mundësitë e trajtimit që përshtaten më mirë me situatën tuaj.
